Winterrust bij planten: wat betekent “dormancy” precies?

Wanneer de dagen korter worden en de temperatuur daalt, schakelen veel planten over op een andere modus: de winterrust, ook wel dormancy genoemd. Maar wat houdt deze natuurlijke rustfase precies in? En hoe ga je er als plantenliefhebber het beste mee om? In deze blog leggen we uit wat dormancy betekent, hoe je het herkent en wat jouw planten tijdens deze periode nodig hebben.

Wat is dormancy?

Dormancy is een natuurlijke rustfase waarin planten hun groei vertragen of volledig stilleggen. Het is een overlevingsstrategie die voorkomt dat de plant energie verspilt in omstandigheden waarin groeien moeilijk is, zoals bij kou, weinig licht of beperkte beschikbaarheid van water.

In de natuur beschermt dormancy planten tegen vorstschade en energieverlies. Binnenplanten reageren vooral op minder licht en lagere luchtvochtigheid tijdens de winter.

Waarom hebben planten winterrust nodig?

Hoewel elke plant op een eigen manier rust, is de kern hetzelfde: energie opslaan om in het voorjaar weer krachtig uit te lopen.

Tijdens de winterrust:

• vertraagt de sapstroom
• worden voedingsprocessen minimaal
• stopt de plant met het maken van nieuwe bladeren
• richt de plant zich op behoud en overleven

Dormancy is dus geen teken van problemen, maar een gezond onderdeel van de levenscyclus.

Hoe herken je dat jouw plant in dormancy gaat?

Planten kunnen verschillende signalen afgeven, zoals:

• minder of geen nieuwe groei
• bladeren die vergelen en afvallen (bijvoorbeeld bij Ficus, Alocasia en Schefflera)
• een veel lagere wateropname
• slappere of dunnere stengels
• sterk verminderde lichtbehoefte

Sommige soorten, zoals cactussen, vetplanten en Alocasia’s, staan erom bekend dat ze in de winter een duidelijke rustfase doormaken.

Hoe verzorg je planten tijdens de winterrust?

1. Minder water en meer geduld

Geef pas water wanneer de potgrond bijna volledig is opgedroogd. Te veel water tijdens dormancy kan leiden tot wortelrot.

2. Geen voeding

Voeding stimuleert groei, maar die groei kan de plant in de winter niet benutten. Wacht met bemesten tot het voorjaar.

3. Een iets koelere plek kan helpen

Sommige planten doen het beter wanneer ze in de winter in een wat koelere ruimte staan, bijvoorbeeld tussen 15 en 18 graden. Dit geldt vooral voor cactussen en winterharde kuipplanten.

4. Laat de plant met rust

Snoei en verpot niet tijdens de rustperiode. Dat geeft onnodige stress.

En dan het voorjaar

Wanneer het licht weer toeneemt, komt de plant vanzelf uit zijn rustperiode. Nieuwe scheuten verschijnen, bladeren worden steviger en de groei komt weer op gang. Dan kun je het water geven langzaam opvoeren en vanaf maart of april opnieuw beginnen met plantenvoeding.

Dormancy is een waardevol onderdeel van het groeiritme van planten. Door deze fase te respecteren, help je jouw plant om in het voorjaar sterker terug te komen.